Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η συμπερίληψη των Κλινικών Ψυχολόγων στο ΓεΣΥ έχει συμβάλλει θετικά στην προώθηση της ψυχικής υγείας. Παραδείγματα αποτελούν η πιο εύκολη αναζήτηση και λήψη υπηρεσιών, ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, καθώς και η μείωση του στίγματος σχετικά με θέματα ψυχικής υγείας. Ταυτόχρονα, στα πέντε χρόνια λειτουργίας του ΓεΣΥ, ο Σύνδεσμος Ψυχολόγων Κύπρου, με στόχο τόσο την προστασία των συμβεβλημένων επαγγελματιών ψυχικής υγείας, αλλά και τη διασφάλιση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών για τα δικαιούχα άτομα, έχει επισημάνει επανειλημμένα αδυναμίες και σημεία βελτίωσης του συστήματος στον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ). Εν τούτοις, ο ΟΑΥ αδυνατεί να ανταποκριθεί με συνέπεια ή ανταποκρίνεται με καθυστέρηση στη θεώρηση και ενδεχόμενη εφαρμογή εισηγήσεων, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η βελτίωση του συστήματος και η εξασφάλιση της ύψιστης ποιότητας προσφερόμενων υπηρεσιών.
Κύρια σημεία που χρήζουν άμεσης διαχείρισης και βελτίωσης σύμφωνα με τον ΣΨΚ αποτελούν τα εξής:
- Η λανθασμένη διάγνωση ή/και ταλαιπωρία των θεραπευόμενων και των ειδικών ψυχικής υγείας: Η δήλωση της διάγνωσης ψυχολογικού θέματος αναγράφεται στο παραπεμπτικό είτε από προσωπικούς είτε από ειδικούς ιατρούς, οι οποίοι δεν έχουν ειδικότητα, γνώσεις και εμπειρία σχετικά με την ψυχική υγεία και διαγνώσεις σχετικές με την ψυχική ασθένεια. Επομένως, συχνά παρατηρείται λανθασμένη διάγνωση ή/και ταλαιπωρία των θεραπευόμενων και των ειδικών ψυχικής υγείας ως προς τη διόρθωση της διάγνωσης. Επιπρόσθετα, η δήλωση λανθασμένων διαγνώσεων, οι οποίες δεν αντιστοιχούν στην πραγματική συμπτωματολογία και παραμένουν καταγεγραμμένες στο αρχείο ιστορικού του ασθενούς, αποτελούν αντιδεοντολογική πρακτική.
- Η μη συμπερίληψη άλλων ειδικοτήτων (όπως των Συμβουλευτικών και Σχολικών Ψυχολόγων) Ψυχολόγων πέραν από τους Κλινικούς Ψυχολόγους παρεμποδίζει την ελεύθερη επιλογή των δικαιούχων και την πρόσβαση σε επαγγελματίες Ψυχολόγους με επιπρόσθετες εξειδικευμένες γνώσεις. Πιο συγκεκριμένα, η μη συμπερίληψη άλλων ειδικοτήτων αποτελεί παράβλεψη και υποτίμηση της σημαντικής συμβολής τους στο Κυπριακό και διεθνές πλαίσιο.
- Η μη κάλυψη όλων των διαγνώσεων σε ανήλικα και ενήλικα άτομα: Διαγνώσεις (π.χ., αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη) που συνήθως αναγνωρίζονται ως αιτίες αναπηρίας και δυσλειτουργίας στην Κύπρο με βάση το Institute for Health Metrics and Evaluation, δεν καλύπτονται στους ενήλικες δικαιούχους παρά μόνο από την ειδικότητα της ψυχιατρικής. Η μη συμπερίληψη όλων των διαγνωστικών κατηγοριών ενέχει τον κίνδυνο οι δικαιούχοι να μην λαμβάνουν κατάλληλη και ολοκληρωμένη θεραπεία, οδηγώντας σε μακροχρόνια κατάχρηση και επιβάρυνση του συστήματος.
- Ο ανεπαρκής προϋπολογισμός για την αποζημίωση των συμβεβλημένων Ψυχολόγων: Η μειωμένη αποζημίωση για παροχή ψυχολογικών υπηρεσιών, η οποία είναι κυμαινόμενη με αποτέλεσμα να έχει δεχθεί σημαντικές μειώσεις τον τελευταίο χρόνο, υποτιμά σημαντικά τη σημαντικότητα της προσφοράς υπηρεσιών ψυχικής υγείας και τη συμβολή των Ψυχολόγων στο σύστημα υγείας.
- Ο περιορισμένος αριθμός προσφερόμενων συναντήσεων: Ο αριθμός των προσφερόμενων συναντήσεων που καλύπτεται από το σύστημα διαφέρει αναλόγως διάγνωσης, αλλά και μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων δικαιούχων (μέχρι 18 και 24 συναντήσεις αντιστοίχως). Αυτό παρεμποδίζει την ολοκλήρωση της θεραπευτικής διαδικασίας και την αποτελεσματικότητά της, οδηγώντας συχνά τον/τη δικαιούχο να διακόψει πρόωρα τη θεραπεία του/της με, κατ’ επέκταση, αυξημένες πιθανότητες υποτροπής. Ταυτόχρονα, υπάρχουν άλλες περιπτώσεις στις οποίες το σύστημα δεν καλύπτει τις ψυχολογικές ανάγκες των θεραπευόμενων (π.χ., σε τερματική ασθένεια).
- Η απουσία σημαντικών ιατρικών ειδικοτήτων στην παραπομπή ασθενών: Μια μερίδα ιατρικών ειδικοτήτων δεν έχει πρόσβαση στην παραπομπή ασθενών, όπως για παράδειγμα οι αιματολόγοι, οι οποίοι παρακολουθούν ασθενείς με νοσήματα/κακοήθειες με σοβαρές επιπτώσεις στον ψυχοκοινωνικό τομέα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, μια μεγάλη ομάδα ασθενών με σοβαρές, χρόνιες, και ενίοτε τερματικές ιατρικές παθήσεις, η οποία χρήζει ψυχολογικής αξιολόγησης και παρέμβασης, να μην εξυπηρετείται.
Ως ΣΨΚ αντιλαμβανόμαστε τη σημαντικότητα της ένταξης των Κλινικών Ψυχολόγων στο ΓεΣΥ και τη θετική εξέλιξη που έχει επιφέρει στον τομέα της ψυχικής υγείας. Ταυτόχρονα, ένα σύστημα υγείας είναι αναγκαίο να βελτιώνεται με βάση τα ισχύοντα δεδομένα και να λαμβάνει υπόψη εισηγήσεις επαγγελματιών και χρηστών. Μαζί, πολίτες και κράτος συνεργατικά και με σεβασμό, μπορούμε να παρέχουμε ποιοτικές υπηρεσίες και να μειώσουμε την κατάχρηση του συστήματος.