ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Λευκωσία, 10 Οκτωβρίου 2024
Η 10η Οκτωβρίου, καθιερώθηκε από τον Διεθνή Οργανισμό Υγείας, ως η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, με σκοπό την ευαισθητοποίηση της ψυχικής υγείας και την κινητοποίηση προσπαθειών για την ενίσχυσή της. Η θεματολογία για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας για το 2024, αναφέρεται στην ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας και ως Σύνδεσμος Ψυχολόγων Κύπρου θα θέλαμε μέσα από αυτό το Δελτίο Τύπου να επιστήσουμε την προσοχή των ενδιαφερόμενων τόσο στα προβλήματα που προκύπτουν και αφορούν στην ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας, όσο και στις ενέργειες που χρειάζονται να γίνουν για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των εργαζομένων.
Η ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας είναι ένα θέμα υψίστης σημασίας που επηρεάζει τόσο την ευημερία των εργαζομένων όσο και την αποδοτικότητα των σύγχρονων οργανισμών και επιχειρήσεων. Μη υγιή εργασιακά περιβάλλοντα – συμπεριλαμβανομένων αυτών που εμπεριέχουν διακρίσεις και ανισότητα, υπερβολικό φόρτο εργασίας, χαμηλή αυτονομία στην εργασία και εργασιακή ανασφάλεια – θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική υγεία των εργαζομένων (World Health Organization -WHO-, 2024).
Τα προβλήματα ψυχικής υγείας στο χώρο εργασίας έχουν επιπτώσεις και σε επίπεδο οικονομίας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι 12 δισεκατομμύρια εργάσιμες ημέρες «χάνονται» κάθε χρόνο λόγω κατάθλιψης και άγχους, με κόστος ένα τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως σε χαμένη παραγωγικότητα (WHO, 2024). Πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα επισημαίνει την επιβάρυνση της ψυχικής υγείας των Ευρωπαίων εργαζομένων, με το 38% να διατρέχουν υψηλό κίνδυνο όσον αφορά στην κακή ψυχική τους υγεία (TELUS, 2024).
Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι, δηλαδή οι κίνδυνοι για την ψυχική υγεία, δύναται στο εργασιακό πλαίσιο να σχετίζονται με το περιεχόμενο της εργασίας, το πρόγραμμα εργασίας, συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του εργασιακού περιβάλλοντος αλλά και των εργαζομένων. Επιπρόσθετοι παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία στην εργασία περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το εργασιακό άγχος, τις τεταμένες σχέσεις με συναδέλφους, την κακή ηγεσία και την ανισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής (π.χ. Niedhammer, Lesuffleur, Algava, & Chastang, 2015)
Εργοδότες/τριες, οργανώσεις που εκπροσωπούν τόσο τους εργαζόμενους/ες όσο και τους/τις εργοδότες/τριες, και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς μπορούν μέσω διαφόρων δράσεων που στοχεύουν στην πρόληψη, προστασία-προαγωγή και υποστήριξη, να συμβάλουν στη βελτίωση της ψυχικής υγείας στο εργασιακό πλαίσιο. Καθοριστικός είναι ο ρόλος των οργανισμών και επιχειρήσεων στην αναγνώριση της σημαντικότητας της καλής ψυχικής υγείας στο χώρο εργασίας. Η επένδυση σε πολιτικές και πρακτικές προαγωγής της ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο, μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα, όπως υψηλότερη εργασιακή ικανοποίηση και ευημερία, καλύτερες επιδόσεις και μειωμένο κόστος λόγω μείωσης απουσιών από την εργασία (International Labour Organization, 2022). Με αργούς βηματισμούς, κάποιες εταιρείες έχουν ήδη ξεκινήσει να προσλαμβάνουν άτομα σε θέσεις στήριξης των εργαζομένων, όπως για παράδειγμα οργανωσιακούς ψυχολόγους, μια από τις αναγνωρισμένες ειδικότητες ψυχολογίας στην Κύπρο, οι οποίοι/ες εφαρμόζουν ψυχολογικές αρχές και μεθόδους έρευνας για τη βελτίωση του συνολικού εργασιακού περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων των επιδόσεων, της επικοινωνίας, της επαγγελματικής ικανοποίησης και της ασφάλειας (American Psychological Association, 2024).
Παράλληλα, ένα από τα εργαλεία που έχουν δημιουργηθεί για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας στην εργασία είναι το «Peer Support Program» (υποστήριξη ομότιμων), το οποίο τονίζει την ανάγκη για αυξημένη παρακολούθηση και υποστήριξη της ψυχικής υγείας των υπαλλήλων σε ένα οργανισμό. Το πρόγραμμα ξεκίνησε στο χώρο της αεροπορίας και έχει επεκταθεί σε πολλούς οργανισμούς, προσφέροντας στους/στις εργαζόμενους/νες έναν ασφαλή και ανεπίσημο τρόπο για να αναζητήσουν υποστήριξη (European Agency for Occupational Safety and Health Administration, 2024). Στο πρόγραμμα αυτό, καθίστανται άτομα, τα οποία λειτουργούν ως «coaches» (καθοδηγητές) και προσφέρουν εμπιστευτικά στήριξη σε συναδέλφους τους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ώστε να εκφραστούν και να λάβουν την ανάλογη στήριξη. Η εμπιστευτικότητα που παρέχεται από το πρόγραμμα ενισχύει την ειλικρίνεια και μειώνει το στίγμα που συνήθως περιβάλλει τη συζήτηση για την ψυχική υγεία, διευκολύνοντας τους/τις εργαζόμενους/ες να αναζητήσουν πιο εύκολα βοήθεια (Peer Support – European Pilot Peer Support Initiative, n.d).
Ως Σύνδεσμος Ψυχολόγων Κύπρου, καλούμε τις πολιτικές αρχές, τους/τις εργοδότες/τριες, και τους οργανισμούς γενικότερα, να αδράξουν αυτή την ευκαιρία για αναστοχασμό και προβληματισμό περί των πιο πάνω θεμάτων και να δημιουργήσουν πολιτικές πρόληψης για τους παράγοντες κινδύνου στην ψυχική υγεία, χτίζοντας υποστηρικτικούς χώρους εργασίας όπου η ψυχική υγεία είναι προτεραιότητα.
#WorldMentalHelathDay
Πηγές:
American Psychological Association (2024). Pursuing a career in I/O Psychology https://www.apa.org/education-career/guide/subfields/organizational/education-training#:~:text=Industrial%20and%20organizational%20(I%2FO,communication%2C%20professional%20satisfaction%20and%20safety.
European Agency for Occupational Safety and Health Administration. (2024). Information, statistics, legislation and risk assessment tools. https://osha.europa.eu/
International Labour Organization. (2022). World employment and social outlook: Trends 2022. https://www.ilo.org/publications/flagship-reports/world-employment-and-social-outlook-trends-2022
Niedhammer, I., Lesuffleur, T., Algava, E., & Chastang, J. F. (2015). Classic and emergent psychosocial work factors and mental health. Occupational Medicine, 65 (2), 126-134. https://doi.org/10.1093/occmed/kqu173
Peer Support – European Pilot Peer Support Initiative. (n.d.). Peer support. https://eppsi.eu/
TELUS. (2024). TELUS Mental Health Index – Pan-Europe. In TELUS Mental Health Index. https://go.telushealth.com/hubfs/MHI%202024/Pan%20Europe_MHI_April_final.pdf
World Health Organization (2024). Mental health at work. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-at-work