Μαθητική άδεια κυνηγιού

Το αυξημένο ενδιαφέρον και οι έντονες συζητήσεις που δημιουργηθήκαν για την πρόνοια του περί Προστασίας και Διαχείρισης Αγρίων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου (Τροποποιητικός) του 2016, είναι πιθανόν να οδήγησαν στην απόσυρση της. Ο πιο πάνω νόμος προέβλεπε την παραχώρηση μαθητικής άδειας κυνηγιού σε ανήλικους ηλικίας 14 χρονών και άνω, με συνοδεία ενήλικα και άδεια γονέα, έπειτα από συμμετοχή του ανηλίκου σε επιμορφωτικά σεμινάρια και ειδική εξέταση. Όπως υποστηρίζουν, η Υπηρεσία Θήρας και το Υπουργείο Εσωτερικών, κατέθεσαν την πιο πάνω πρόταση με στόχο να νομιμοποιήσουν και κατ’ επέκταση να ελέγξουν τη μέχρι τώρα παράνομη πράξη όπου ανήλικα άτομα κυνηγούσαν με συνοδεία κάποιου ενήλικα.

Η πραγματικότητα είναι ότι το κυνήγι είναι ένα άθλημα, το οποίο ελλοχεύει λόγω της φύσης του αρκετούς πιθανούς κινδύνους, για αυτό και ως Σύνδεσμος Ψυχολόγων Κύπρου συμφωνούμε για την προσπάθεια της νομοθετικής ρύθμισης της άσκησης του αθλήματος από ανηλίκους, αλλά και της επιμόρφωσης των ενδιαφερόμενων για τους παράγοντες κινδύνου. Παρόλο που η πρόνοια για μαθητική άδεια αποσύρθηκε, ο Σύνδεσμος Ψυχολόγων Κύπρου δράττεται της ευκαιρίας να θίξει κάποια σημαντικά ζητήματα που οι γονείς θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους για την ασφάλεια των παιδιών τους κατά την άσκηση του εν λόγω αθλήματος. Η χρήση όπλων, αλλά και η φύλαξη τους στο σπίτι, είναι ένας κύριος παράγοντας κινδύνου για σοβαρά ατυχήματα γι’ αυτό και η παρουσία ενός ενήλικα, ο οποίος μπορεί να παρέχει ασφάλεια, είναι αναγκαία. Θεωρούμε επίσης, ιδιαίτερα σημαντική την πρόβλεψη επιμορφωτικών σεμιναρίων τα οποία είχαν εξαγγελθεί ότι θα συνόδευαν την πρόνοια, με στόχο τη δημιουργία κυνηγετικής συνείδησης όχι μόνο των ανηλίκων, αλλά και των ενηλίκων.

Η κυνηγετική παιδεία είναι κάτι που καλλιεργείται και είναι όντως ερευνητικά αποδεδειγμένο ότι άτομα σε μικρότερη ηλικία έχουν την ικανότητα να αφομοιώσουν γενικά περισσότερες πληροφορίες ή κανόνες. Παράλληλα όμως, ιδιαίτερα στην περίοδο της εφηβείας, παρουσιάζονται έντονες ορμονικές, συναισθηματικές και συμπεριφορικές αλλαγές και ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά ενός εφήβου είναι το αίσθημα ότι είναι άτρωτος/η. Για αυτό και κατά τη διάρκεια της εφηβείας είναι πιθανότερο να δούμε επικίνδυνες συμπεριφορές σε σύγκριση με άλλες περιόδους της ζωής του ατόμου. Ταυτόχρονα, εμφανίζονται σε μεγάλο βαθμό χαρακτηριστικά όπως η παρορμητικότητα, η αναζήτηση κινδύνου και η λήψη αποφάσεων βάσει βραχυπρόθεσμων αποτελεσμάτων.

Συνεπώς, εξαιτίας αυτών των χαρακτηριστικών, η οπλοχρησία ακόμα και σε πλαίσια ενός αθλήματος όπως το κυνήγι, σε αυτές τις ηλικίες μπορεί να θεωρείται επικίνδυνη και για το ίδιο το άτομο, αλλά και για άλλα άτομα. Αυτό φαίνεται και από έρευνες σε χώρες όπου επιτρέπεται η χρήση κυνηγετικού όπλου από ανηλίκους, όπου οι μη-σκόπιμοι τραυματισμοί έχουν δυσανάλογο μεγάλο ποσοστό σε άτομα μέχρι 19 ετών.

Για τους παραπάνω λόγους, εισηγούμαστε την επιμόρφωση, αλλά και την τακτική ανανέωση της άδειας κυνηγετικού όπλου βάσει εξετάσεων, όχι μόνο των ανηλίκων χρηστών κυνηγετικών όπλων, αλλά και των ενηλίκων. Αυτό είναι σημαντικό κυρίως γιατί τα παιδιά μαθαίνουν τους κανόνες του κυνηγιού από κάποιο ενήλικα και συχνά υιοθετούν τις συμπεριφορές που μαθαίνουν ή βλέπουν από αυτούς τους ενήλικες. Συνεπώς τα μέτρα ασφαλείας τα οποία χρησιμοποιούνται από τους ενήλικες είναι πιθανότερο να επηρέασουν και τους νέους κυνηγούς. Για παράδειγμα, οι γονείς θα έπρεπε να αποθηκεύουν το όπλο σε χώρο όπου το παιδί δεν μπορεί να το φτάσει ή να μη γνωρίζει την τοποθεσία του, πρέπει να είναι πάντοτε κλειδωμένο, ενώ η φύλαξη των πυρομαχικών πρέπει να γίνεται σε διαφορετική θέση από το όπλο. Σημαντική είναι η προειδοποίηση και εκπαίδευση των παιδιών για ασφάλεια από μικρή ηλικία, όπως γίνεται για άλλα επικίνδυνα υλικά, π.χ. δηλητήριο και φωτιά. Πρακτικά λοιπόν, η πρόληψη για τραυματισμούς θα πρέπει να εστιάζεται στην εκπαίδευση των κυνηγών ανεξαρτήτως ηλικίας, νοουμένου ότι οι ενήλικες μπορούν και θα πρέπει να μεταφέρουν τις βέλτιστες πρακτικές ασφαλείας και στους εφήβους.

Τέλος, θα θέλαμε να σημειώσουμε τον προβληματισμό μας για την άδεια οπλοφορίας σε γενικό επίπεδο, η οποία αφήνει την επιλογή για χρήση του όπλου για σκοπούς πέρα από το κυνήγι. Με τον ίδιο τρόπο που καλλιεργείται η κυνηγετική παιδεία μπορεί να καλλιεργηθεί η απευσθητοποίηση στη χρήση όπλων, η οποία κάτω από συνθήκες ενδέχεται να οδηγήσει σε επικίνδυνες συμπεριφορές ή σε ατυχήματα αμέλειας. Είναι σημαντικό να προσέξουμε ότι η άδεια οπλοφορίας σε αρκετές χώρες, και ιδιαίτερα στις χώρες που δίνεται μαθητική άδεια κυνηγιού, η οποία στην πλειοψηφία δίνεται σε ανήλικους άνω των 16 ετών, παραχωρείται επίσης, μετά από κατοχυρωμένη αξιολόγηση προσωπικότητας του ενδιαφερόμενου ατόμου (π.χ. Φινλανδία, Ισπανία, Δανία). Μια τέτοια αξιολόγηση θα μπορεί να προβλέψει χαρακτηριστικά όπως η παρορμητικότητα αλλά και τάσεις του ατόμου για επικίνδυνες συμπεριφορές, τα οποία είναι παράγοντες κινδύνου για κακή χρήση όπλου.

Συνεπώς, ως Σύνδεσμος Ψυχολόγων Κύπρου προτρέπουμε την πολιτεία όπως λάβει υπόψη τις παραπάνω παραμέτρους σε περίπτωση επαναφοράς της πρόνοιας μαθητικής άδειας, διασφαλίζοντας την ασφάλεια των ιδίων χρηστών, αλλά και του κοινού. Τέλος, προσδοκούμε ότι οι γονείς ή κηδεμόνες ανηλίκων, που εξασκούν το εν λόγω άθλημα, θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την ασφαλή χρήση και φύλαξη των όπλων, αλλά και θα καλλιεργήσουν την κυνηγετική παιδεία με γνώμονα την σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών τους.

Μαρίζα Χατζηχαραλάμπους, PhD, Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας

Εβίτα Κατσιμίχα, ΜΑ, ΜPhil, Εγγεγραμμένη Σχολική/Εκπαιδευτική Ψυχολόγος

Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου